Vroege vertalingen naar het Engels
Vervolg van De claim dat de King James Version “de meest betrouwbare Bijbel is” nader bekeken #2
Het is een veelvoorkomende misvatting dat de Bijbel voor het eerst in het Engels werd vertaald door John Wycliffe. Die eer komt eigenlijk voornamelijk toe aan Nicholas Hereford, die onder toezicht van Wycliffe werkte.
Hij voltooide het Oude Testament in 1382. Het Nieuwe Testament werd door anderen voltooid in 1384. Zijn vertaling (van de Vulgaat) was moeilijk te lezen.
Een beter leesbare en geliefde vertaling was die van John Purvey (de secretaris van Wycliffe). Deze werd voltooid in 1395 en bekend als de Lollard Bible.
Hoewel Wycliffe (ca. 1329-1384) vaak wordt genoemd als de eerste Engelse vertaler van de Bijbel, wordt er opgemerkt:
“Het is mogelijk dat hij direct helemaal geen bijdrage leverde aan enige vertaling, maar hij inspireerde het project en hield toezicht op het werk van anderen vanuit zijn pastorie in Lutterworth.”
De volgende belangrijke vertaling voor Engelstaligen was die van William Tyndale in 1526.
Bijbelvertalingen in de Engelse taal vóór 1611 (in chronologische volgorde)
- 1384 – Wycliffe-vertaling (door Nicholas Hereford en anderen).
- 1395 – Lollard Bible (door John Purvey).
- 1526 – Tyndale begint met het drukken van het Nieuwe Testament.
- 1535 – Coverdale.
- 1537 – Matthew.
- 1539 – Great Bible.
- 1560 – Geneva Bible (de eerste Engelse Bijbel met versindeling).
- 1568 – Bishops Bible.
- 1611 – King James Version (KJV), ook bekend als de Authorized Version (AV).
De KJV werd snel populair omdat de taal aansloot bij het taalgebruik in die tijd. Dit is een belangrijk aspect van vertalingen, want het Nieuwe Testament werd oorspronkelijk geschreven in Koine Grieks – de gewone spreektaal van het volk.
Dit betekent dat een vertaling van de Bijbel in de hedendaagse taal moet zijn om getrouw te blijven aan de oorspronkelijke manuscripten. Taal is niet statisch. Woorden veranderen soms van betekenis, of verdwijnen zelfs.
Het oordeel van de KJV-vertalers over hun eigen werk
De KJV-vertalers waren bescheiden over hun werk. In de inleiding van de eerste editie adviseren zij bijbelstudenten om ook andere vertalingen te raadplegen:
“… als er iets in de KJV gebrekkig of overbodig is, of niet zo goed overeenkomt met het origineel [Hebreeuws en Grieks], laat dit dan gecorrigeerd worden en laat de waarheid op zijn plaats worden gezet.”
Hier zien we dat zij, zoals een goed vertaler betaamt, zich bewust waren onvermijdelijke onvolkomenheden. Ze stonden open voor aanvulling en correctie.
Wat veel mensen zich niet realiseren, is dat de King James Version die tegenwoordig algemeen gebruikt wordt, niet de originele 1611-versie is.
De huidige versie is het resultaat van een herziening uit 1769 door Benjamin Blayney, een professor in het Hebreeuws aan de Universiteit van Oxford. Daarom wordt deze versie ook wel de “Oxford Standard Edition” genoemd.
Deze herziening volgde op drie eerdere herzieningen:
- 1629
- 1638
- 1762
De conclusie is gerechtvaardigd dat herzieningen allerminst een modern verschijnsel zijn. Ze zijn er altijd geweest, en ze waren nodig.
Volgende deel: Fouten in de KJV